علل پوسیدگی دندان بعد از زایمان چیست + روش های درمان

این باور قدیمی که بارداری و شیردهی باعث پوسیدگی دندان ها می شود، آنقدر تکرار شده که برای خیلی ها به یک حقیقت انکارناپذیر تبدیل شده‌است. بسیاری از مادران جوان، با نگرانی از پوسیدگی دندان بعد از زایمان، این دوره را سپری می کنند و هر دندان دردی را به حساب تغییرات بدن شان می گذارند. اما آیا واقعاً اینطور است؟ آیا واقعا بارداری و بعدش شیردهی باعث پوسیدگی دندان می شود؟ آیا جنین، کلسیم را از دندان های مادر “می دزدد”؟

بیایید در این مقاله به صورت علمی و به زبان ساده، این باورهای قدیمی را زیر ذره بین ببریم و ببینیم داستان واقعی از چه قرار است.

جدول کلی پوسیدگی دندان بعد از زایمان در یک نگاه

بیایید اول یک افسانه بزرگ را برای همیشه کنار بگذاریم

قبل از هر چیز، باید این شایعه را کاملاً رد کنیم: جنین شما هرگز کلسیم مورد نیاز خود را از دندان های شما تأمین نمی کند! این از نظر بیولوژیکی غیرممکن است. کلسیم ساختار دندان های شما یک بخش پایدار و قفل شده‌است و بدن نمی تواند آن را برای استفاده در جای دیگر، برداشت کند.

اگر رژیم غذایی شما کلسیم کافی نداشته باشد، بدن کلسیم مورد نیاز جنین را از استخوان های شما (نه دندان ها) برداشت می کند. پس اگر دچار پوسیدگی دندان بعد از زایمان شده اید، دنبال مقصر دیگری بگردید، چون فرزندتان بی گناه است!

اینجا چراها شروع می شود ….

پس اگر مشکل از کمبود کلسیم دندان نیست، چرا در دوران بارداری دندان خراب می شود؟ و چرا بسیاری از خانم ها، علت دندان درد بعد از زایمان را به این دوره نسبت می دهند؟ باید گفت که پاسخ در مجموعه ای از تغییرات هورمونی، رفتاری و رژیم غذایی نهفته است که در این دوران حساس اتفاق می افتد.

مقصران اصلی پوسیدگی دندان در دوران بارداری و پس از آن

واقعیت این است که خود بارداری مستقیماً باعث پوسیدگی نمی شود، بلکه “شرایط را برای پوسیدگی مهیاتر می کند”. اگر شما پس از این دوره، با مشکل پوسیدگی دندان بعد از زایمان روبرو شده اید، به احتمال زیاد ردپای یک یا چند مورد از این عوامل در زندگی شما پیدا می شود.

۱. تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر لثه ها

این یکی از مهم ترین عوامل پوسیدگی دندان بعد از زایمان همین مورد است. در دوران بارداری، طوفان هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن در بدن شما، باعث افزایش جریان خون به تمام بافت ها، از جمله لثه ها می شود.

این موضوع باعث می شود لثه های شما به کوچکترین مقدار پلاک میکروبی، واکنشی بسیار شدیدتر از حالت عادی نشان دهند. این وضعیت که به آن “ژنژیویت بارداری” می گویند، باعث ورم، قرمزی و خونریزی لثه ها هنگام مسواک زدن می شود.

فاجعه اینجا شروع می شود …

خیلی از خانم ها به دلیل همین خونریزی، از ترس آسیب بیشتر، از مسواک زدن دقیق یا نخ دندان کشیدن در آن نواحی خودداری می کنند. این کار، بزرگترین اشتباه ممکن است! رعایت نکردن بهداشت باعث تجمع بیشتر پلاک شده، التهاب را بدتر می کند و محیط را برای رشد باکتری های مولد پوسیدگی، کاملاً آماده می سازد.

۲. ویار بارداری و تغییر در رژیم غذایی

یکی از پاسخ های اصلی سوال چرا در دوران بارداری دندان خراب میشود؟ در همین ویارها و هوس های غذایی نهفته‌است. تمایل بیشتر به خوردن مواد شیرین، ترش یا نشاسته‌ای (مانند کربوهیدرات ها) در این دوره کاملاً طبیعی است. همچنین، بسیاری از خانم ها برای کنترل تهوع، به خوردن وعده‌های غذایی کوچک و متعدد در طول روز روی می آورند.

این دو عامل در کنار هم، یعنی افزایش مصرف قند و افزایش تعداد دفعات حمله اسیدی به دندان ها.

هر بار که شما چیزی شیرین می خورید، باکتری های دهان شما آن را به اسید تبدیل می کنند و این اسید برای حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به مینای دندان شما حمله می کند. حالا تصور کنید که این حملات اسیدی، به جای ۲-۳ بار در روز، ۱۰ بار در روز اتفاق بیفتد! طبیعی است که ریسک پوسیدگی دندان بعد از زایمان به شدت افزایش یابد.

۳. تهوع صبحگاهی و رفلاکس معده

تهوع و استفراغ، به خصوص در سه ماهه اول بارداری، بسیار شایع است. اسید معده که در هنگام استفراغ وارد دهان می شود، بسیار قوی است و می تواند به طور مستقیم، مینای دندان را حل کرده و آن را به شدت ضعیف و مستعد پوسیدگی کند. این یکی از دلایل پنهان اما بسیار مهمی است که چرا در دوران بارداری دندان خراب میشود.

لطفا به این یک نکته خیلی مهم توجه کنید

بعد از استفراغ، هرگز بلافاصله مسواک نزنید! چون مینای دندان شما در آن لحظه توسط اسید نرم شده و مسواک زدن، باعث سایش و از بین رفتن آن می شود. بهترین کار این است که ابتدا دهان خود را با آب یا یک محلول آب و جوش شیرین بشویید تا اسید خنثی شود و حداقل نیم ساعت تا یک ساعت بعد، مسواک بزنید.

۴. خستگی و تغییر اولویت ها پس از زایمان

حالا می رسیم به دوره بعد از تولد نوزاد. شما با یک نوزاد دوست داشتنی اما بسیار نیازمند روبرو هستید. شب بیداری ها، خستگی مفرط، استرس و تغییر کامل روتین زندگی، کاملاً طبیعی است. در این شلوغی، متأسفانه اولین چیزی که ممکن است قربانی شود، رسیدگی به خودتان، از جمله بهداشت دهان و دندان است.

خیلی از مادران جوان، آنقدر خسته‌هستند که ممکن است مسواک قبل از خواب را فراموش کنند یا با عجله و سرسری آن را انجام دهند. همین وقفه های کوتاه در رعایت بهداشت، می تواند فرصت کافی را برای شروع پوسیدگی دندان بعد از زایمان فراهم کند.

آیا شیردهی به خودی خود باعث پوسیدگی دندان می شود؟

حالا به این سوال مهم می رسیم: آیا شیردهی باعث پوسیدگی دندان میشود؟ پاسخ قاطع و علمی هم خیر هست.

هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد عمل شیردهی، باعث ضعیف شدن دندان های مادر یا افزایش ریسک پوسیدگی در او می شود. بدن شما کلسیم لازم برای تولید شیر را از استخوان هایتان (که یک منبع قابل بازسازی است) برداشت می کند، نه از دندان هایتان.

اما چرا خیلی ها علت دندان درد بعد از زایمان را به شیردهی ربط می دهند؟

دلیلش همان عوامل غیرمستقیمی است که در بالا گفتیم و در دوره شیردهی نیز ادامه پیدا می کنند:

• مراقبت از نوزاد و شیردهی های شبانه، انرژی زیادی از مادر می گیرد و ممکن است باعث فراموشی بهداشت دهان شود.
• ممکن است برای افزایش انرژی، مادر به خوردن میان وعده های شیرین و کربوهیدرات ها روی بیاورد.
• در دوره شیردهی، بدن مادر آب زیادی از دست می دهد و اگر مایعات کافی ننوشد، ممکن است دچار خشکی دهان شود. بزاق، اولین سد دفاعی در برابر پوسیدگی است و کاهش آن، ریسک خرابی دندان را بالا می برد.

پس مشکل از خود شیردهی نیست، بلکه از شرایط همراه با آن است. با آگاهی از این موارد، شما می توانید با مدیریت صحیح، هم یک مادر عالی باشید و هم دندان های سالمی داشته باشید.

یک راهنمای عملی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بعد از زایمان

شما می توانید با رعایت چند نکته ساده اما حیاتی، به راحتی از این مشکلات پیشگیری کنید.

1. یک چکاپ دندانپزشکی قبل یا در اوایل بارداری

بهترین کار این است که قبل از باردار شدن، یک ویزیت کامل دندانپزشکی داشته باشید و تمام مشکلات احتمالی را برطرف کنید. اگر هم باردار هستید، حتماً در سه ماهه دوم که دوره امن تری است، برای یک چکاپ و جرم گیری مراجعه کنید.

۲. وسواس در رعایت بهداشت، حتی وقتی خسته اید

خودتان را متعهد کنید که حداقل دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و یک بار نخ دندان بکشید. این چند دقیقه، یک سرمایه گذاری بزرگ برای آینده دندان های شماست.

۳. مدیریت هوشمندانه رژیم غذایی

سعی کنید مصرف میان وعده های شیرین را کم کرده و به جای آن از گزینه های سالم تری مانند میوه ها، سبزیجات و لبنیات استفاده کنید. بعد از مصرف مواد شیرین، حتماً دهان تان را با آب بشویید.

۴. مصرف آب و مایعات سالم (فراوان🙂)

نوشیدن آب، به خصوص در دوران شیردهی، نه تنها برای سلامت عمومی شما لازم است، بلکه با شستن دهان و جلوگیری از خشکی، به سلامت دندان هایتان نیز کمک می کند.

۵. کمک گرفتن از دیگران

از همسر، مادر یا دوستان خود بخواهید که گاهی برای چند ساعت از نوزاد مراقبت کنند تا شما فرصتی برای استراحت و رسیدگی به خودتان داشته باشید.

در نهایت، به یاد داشته باشید که …

پوسیدگی دندان بعد از زایمان یک سرنوشت محتوم و اجتناب ناپذیر نیست. این یک مشکل قابل پیشگیری است. با آگاهی از دلایل واقعی و رعایت نکات ساده بهداشتی، شما می توانید این دوره شگفت انگیز از زندگی تان را با یک لبخند کاملاً سالم و زیبا سپری کنید و این باور قدیمی را برای همیشه به فراموشی بسپارید.

سوالات پرتکرار شما در خصوص پوسیدگی دندان بعد از زایمان