عوارض ارتودنسی چیست؟ (آشنایی با رایج ترین نکات منفی و عوارض)

در حالی که هدف درمان ارتودنسی بهبود زیبایی و عملکرد دندان است و به طور کلی درمان های ارتودنسی مزایای بسیار بسیار زیادی برای ما به ارمغان می آورند اما مهم است که از عوارض بالقوه ای که ممکن است همراه با آن ایجاد شود نیز آگاه باشید. ما در این مقاله به طور کامل به بررسی عوارض ارتودنسی دندان می پردازیم.

آيا ارتودنسی واقعا عوارض دارد؟

بله البته! هر نوع مداخله در بدن چه پزشکی چه دندانپزشکی ممکن است تعدادی عوارض احتمالی داشته باشد. منظور از احتمالی این است که ممکن است آن عوارض رخ بدهد یا خیر.

ولی به طور کلی اگر عوارضی هم وجود داشته باشد نادر است و بیشتر بیماران نباید نگران آن ها باشند. در واقع زمانی که شما یک متخصص ارتودنسی خوب انتخاب کنید و خودتان به طور کامل با متخصص همکاری داشته باشید هیچ عارضه ای برایتان رخ نمی دهد. اما اگر ارتودنتیست خوبی نداشته باشید و یا خودتان نکات و دستورالعمل ها را رعایت نکنید ممکن است تعدادی از عوارض ارتودنسی دندان را تجربه کنید.

به هر حال صرف نظر از شدت عوارض، در ادامه ما رایج ترین نکات منفی و عوارض احتمالی ارتودنسی دندان را بررسی می کنیم:

+ درجاتی از درد و ناراحتی

یکی از شایع ترین شکایات در طول درمان ارتودنسی، ناراحتی و درد دندان است. این امر به ویژه در مراحل اولیه درمان، زمانی که بریس ها یا الاینرها روی دندان ها نصب می شوند، و هنگامی که تنظیماتی رویشان انجام می شود، قابل توجه تر است. البته این یک امر طبیعی است. در واقع فشار وارده بر دندان ها می تواند باعث درد و حساسیت شود. با این حال، این ناراحتی معمولاً در عرض چند روز از بین می‌رود، زیرا دندان‌ها با موقعیت جدید سازگار می‌شوند.

+ تحریک بافت نرم

بریس ها و سیم های ارتودنسی ثابت گاهی اوقات می توانند باعث تحریک و درد در بافت های نرم دهان مانند بخش داخلی گونه ها و لثه ها شوند. این مساله در صورت بروز یکی از شایع ترین عوارض ارتودنسی ثابت است و می تواند منجر به ایجاد زخم یا بریدگی شود.

البته متخصصین ارتودنسی موم یا مواد سیلیکونی مخصوصی ارائه می دهند که بیماران می تواند آن روی براکت ها و سیم های آسیب دیده اعمال کنند و از آسیب بیشتر به بافت نرم جلوگیری شود. ولی خب بسیار مهم است که در صورت بریدگی و آسیب به بافت نرم، برای ویزیت به مطب متخصص خود مراجعه کنید تا وسایل آسیب دیده را جایگزین یا تعمیر کند.

+ عکس العمل های آلرژیتیک

در موارد نادر، بیماران ممکن است واکنش آلرژیک به مواد مورد استفاده در دستگاه های ارتودنسی نشان دهند. این یکی از نادرترین عوارض ارتودنسی است که می تواند به صورت قرمزی، تورم یا خارش در حفره دهان ظاهر شود. اگر مشکوک به واکنش آلرژیک هستید، بسیار مهم است که فوراً ارتودنتیست خود را از این قضیه مطلع کنید. ولی احتمالا پیش از شروع درمان متخصص درباره وجود هرنوع آلرژی به مواد ارتودنسی از شما پرس و جو خواهد کرد و در کل این مساله بسیار نادر است بنابراین جای نگرانی نیست.

+ تحلیل ریشه

تحلیل ریشه به کوتاه شدن ریشه دندان در طول درمان ارتودنسی اشاره دارد. این مساله زمانی اتفاق می‌افتد که فشار وارده به دندان‌ها باعث می‌شود بدن ساختار ریشه را جذب کند. اگرچه تحلیل ریشه یکی از عوارض ارتودنسی بسیار نادر است، اما می تواند منجر به لق شدن دندان و در موارد شدید، از دست دادن دندان شود. از این رو نظارت منظم و تصویر برداری با اشعه ایکس از وضعیت ریشه دندان به ارتودنتیست ها کمک می کند تا علائم تحلیل ریشه را در مراحل اولیه تشخیص داده و مانع آن شوند.

+ دکلسیفیکاسیون

بهداشت نامناسب دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی می تواند منجر به دکلسیفیکاسیون شود. این وضعیت عبارت است از، از بین رفتن مواد معدنی در ساختار مینای دندان. این مساله در صورت بروز یکی از شایع ترین عوارض ارتودنسی است و می تواند منجر به ایجاد لکه های سفید یا حفره در سطح مینای دندان شود. رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از بروز دکلسیفیکاسیون پیشگیری کند.

+ احساس ناراحتی در TMJ

ناراحتی مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) می تواند در برخی از افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرند رخ دهد. این مساله می تواند به صورت درد فک، صداهای کلیک مانند در فک، سردرد و مشکل در باز یا بسته کردن دهان ظاهر شود. اگر علائم مرتبط با TMJ را تجربه کردید، بسیار مهم است که با ارتودنتیست خود در این خصوص صحبت کنید زیرا این یکی از عوارض ارتودنسی دندان است که در صورت بروز باید خیلی زود مدیریت شود.

‌+ مشکل در صحبت کردن (از عوارض ارتودنسی در روزهای نخست)

وسایل ارتودنسی دندان می توانند به طور موقت بر الگوهای گفتار تأثیر بگذارند. این مساله به ویژه در دوره تنظیم اولیه یا در جلسات تنظیمات دوره ای قابل توجه تر است. برخی از افراد ممکن است در تلفظ برخی حروف و کلمات با مشکل مواجه شوند. با این حال، با گذشت زمان و عادت کردن به شرایط، این مشکل برطرف می شود.

+‌ سخت تر شدن روال بهداشت دهان و دندان

حفظ بهداشت دهان و دندان به دلیل وجود براکت ها، سیم ها و سایر وسایل در طول درمان ارتودنسی کمی چالش برانگیز است. یعنی مدت زمانی که باید مسواد زد و دندان ها یا وسایل را تمیز کرد افزایش میابد زیرا دسترسی به تمام بخش ها و سطوح دندان کمی سخت تر است. به بیماران توصیه می شود که به جز مسواک زدن، از مسواک های بین دندانی و نخ دندان ها مخصوص نیز استفاده کنند.

+ خطر شکست درمان

پس از اتمام درمان ارتودنسی، خطر نامرتب شدن دندان ها همچنان وجود دارد، به این معنی که دندان ها ممکن است به تدریج به موقعیت اولیه خود برگردند. برای جلوگیری از نامرتب شدن مجدد دندان ها، ارتودنتیست ها ریتینر یا نگهدارنده های ارتودنسی را تجویز می کنند. این وسایل باید برای مدتی روی دندان ها یا پشت دندان ها استفاده شوند تا به تثبیت موقعیت دندان ها کمک کرده و مانع از کج شدن دوباره آن ها شود. در صورت شکست درمان، این یکی از بدترین عوارض ارتودنسی دندان خواهد بود.

+‌ اصلاح ناکافی موقعیت دندان ها و فکین

در برخی موارد، درمان ارتودنسی ممکن است به طور کامل مشکلات بایت یا ناهماهنگی فکی و دندانی را برطرف نکند. این مساله می تواند منجر به اصلاح ناقص شده و یا حتی منجر به مشکلات عملکردی مانند مشکل در جویدن یا صحبت کردن شود. بنابراین باید اطمینان حاصل کنید که برای پیشگیری از این مورد از عوارض ارتودنسی حتما به یک متخصص ارتودنسی باتجربه و نامدار مراجعه کنید.

+ نگرانی های زیبایی شناختی

در حالی که هدف درمان ارتودنسی بهبود زیبایی دندان است، اما برخی از بیماران ممکن است نگرانی هایی در مورد ظاهر وسایل ارتودنسی خود داشته باشند. این مساله می تواند روی اعتماد به نفس (به ویژه برای نوجوانان و بزرگسالان) تأثیر بگذارد. بنابراین اگر در خصوص ظاهر نازیبایی برخی وسایل ارتودنسی مشکل دارید باید انواع ارتودنسی نامرئی را امتحان کنید.

+ طولانی شدن مدت زمان درمان

درمان ارتودنسی می‌تواند فرآیندی زمان‌بر باشد و اغلب چندین ماه یا حتی سال‌ها طول می‌کشد. طول درمان به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی هر کیس، سن بیمار، روش درمان، رعایت دستورالعمل ها و … بستگی دارد. داشتن انتظارات واقع بینانه و پیروی از توصیه های ارتودنتیست برای بهترین نتیجه بسیار مهم است. اگر بیمار ارتودنتیست خوبی انتخاب نکند و خودش هم دستورالعمل ها را نادیده بگیرد باید منتظر افزایش مدت زمان درمان و در نتیجه بالا رفته هرچه بیشتر هزینه ها باشد!

بیشتر بخوانید: هزینه ارتودنسی دندان چقدر است؟

چطور از بروز عوارض ارتودنسی دندان پیشگیری کنیم؟

برای اینکه بتوانید از بروز عوارض ارتودنسی در طول درمان و بعد از آن پیشگیری کنید بهتر است به نکات و توصیه های زیر توجه کافی داشته باشید:

• یک متخصص ارتودنسی با تجربه و معتبر انتخاب کنید که معاینه کاملی از دهان و دندان شما انجام دهد، در مورد عوارض احتمالی با شما صحبت کند و یک برنامه درمانی کاملا شخصی متناسب با شخص خودتان ایجاد کند.
• دستورالعمل‌های ارتودنتیست پیرامون رعایت اقدامات بهداشت دهان، محدودیت‌های رژیم غذایی و … را با دقت دنبال کنید.
• در معاینات منظم دوره ای شرکت کنید و هر گونه نگرانی یا ناراحتی را به سرعت به متخصص ارتودنسی خود اطلاع دهید.
• مراقب وسایل ارتودنسی خود باشید و از انجام فعالیت های تهاجمی یا مصرف غذاهایی که ممکن است به آنها آسیب بزند دوری کنید.
• برای حفظ نتایج به‌دست‌آمده پس از درمان، از نگهدارنده‌ها طبق دستورالعمل استفاده کنید.
• بعد از درمان نیز با متخصص خود در ارتباط باشید.