با عفونت دندان در بارداری چه کنیم؟(بررسی نکات و توصیه های مهم)

در این مقاله، به بررسی علل اصلی عفونت دندان در بارداری، تأثیر آن بر سلامت مادر و جنین، و راهکارهای پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت. اگر تصور می کنید با عفونت دندان در این دوران روبرو هستید حتما این مقاله را بخوانید. و البته به این نکته توجه کنید که این نوشتار صرفا برای آگاهی عمومی است و به هیچ عنوان جنبه درمانی ندارد. (و یا نمی تواند جایگزین ویزیت دندانپزشک و متخصص شود.)

منظور از عفونت دندان در بارداری چیست؟

کلا عفونت دندان چه در زمان بارداری یا در هر زمان دیگری، وقتی رخ می دهد که به هر دلیلی، باکتری ها و سایر میکروارگانیسم های مهاجم به پالپ دندان نفوذ کنند. با نفوذ به پالپ، آن ها فعالیت مخرب انجام می دهند و باعث عفونت این بافت می شوند.

عفونت در هر شرایطی خطرناک است و باید در اسرع وقت درمان شود. اما در زمان بارداری می تواند خطرات بیشتری هم برای مادر و هم برای جنین داشته باشد.

علت عفونت دندان در بارداری چیست؟

به طور کلی موارد زیر همگی نقشی در ایجاد و یا تشدید این مساله ایفا می کنند:

نوسانات و تغییرات سطح هورمون های بدن

در دوران بارداری، سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن به طور چشمگیری افزایش می یابد. این تغییرات هورمونی می توانند باعث التهاب لثه شوند که به آن “ژنژیویت بارداری” گفته می شود. در این حالت، لثه ها حساس تر شده و به راحتی دچار خونریزی و تورم می شوند.

این شرایط محیطی مناسب برای رشد و تکثیر باکتری ها فراهم می کند و احتمال عفونت دندان را افزایش می دهد. بنابراین، نوسانات هورمونی یکی از اصلی ترین عوامل ایجاد و تشدید عفونت دندان در بارداری است.

کمبود ماده معدنی کلسیم

این مورد هم می تواند نقش مهمی در ابتلا به عفونت دندان در بارداری ایفا کند. در واقع در طول دوران بارداری، جنین برای رشد و تکامل استخوان ها و دندان های خود به کلسیم نیاز دارد. اگر مادر به اندازه کافی کلسیم دریافت نکند، بدن او برای تأمین نیاز جنین از ذخایر کلسیم دندان ها و استخوان ها استفاده می کند.

 این کمبود کلسیم می تواند ساختار دندان ها را ضعیف کرده و آن ها را مستعد پوسیدگی و عفونت کند. به همین دلیل، مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم یا مکمل های کلسیم در این دوران اهمیت زیادی دارد تا از بروز مشکلات دندانی جلوگیری شود.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، ممکن است مانع از مسواک زدن منظم یا استفاده از نخ دندان شود. همچنین اسید معده ناشی از استفراغ می تواند مینای دندان را ضعیف کرده و محیطی مناسب برای تجمع پلاک و باکتری ها ایجاد کند.

اگر بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت نشود، این پلاک ها و باکتری ها می توانند به پالپ دندان نفوذ کنند و منجر به عفونت شوند. بنابراین، مراقبت منظم از دندان ها در دوران بارداری ضروری است.

وجود عفونت های قبلی در دهان و دندان

اگر مادر قبل از دوران بارداری دچار مشکلات دندانی مانند پوسیدگی یا عفونت بوده‌باشد و این مشکلات درمان نشوند، ممکن است در دوران بارداری به دلیل تغییرات بدن تشدید شوند.

عفونت های قبلی می توانند با افزایش حساسیت لثه ها و تغییرات سیستم ایمنی بدن، به سرعت پیشرفت کرده و به مشکلات جدی تری مانند آبسه دندان یا التهاب شدید منجر شوند. به همین دلیل، توصیه می شود قبل از بارداری معاینه کامل دندان پزشکی انجام شود تا این مشکلات برطرف شوند.

علائم عفونت دندان در بارداری چیست؟

• درد دندان یا لثه، مخصوصا هنگام غذا خوردن یا لمس دندان
• قرمزی، تورم و خونریزی لثه
• بوی بد دهان
• حساسیت دندان
• تب و غدد لنفاوی متورم در صورت وجود آبسه دندان.
• احساس درد در فک و یا احیانا زیر چانه.

عوارض عفونت دندان در بارداری چیست؟ (آیا خطرناک است؟)

اگر عوفنت دندان در بارداری درمان نشود می تواند عوارض خطرناکی ایجاد کند. برخی از مهم ترین عوارض می توانند شامل موارد زیر شوند:

خطر زایمان زودرس

اصولا عفونت دندان می تواند باعث ملتهب شدن بدن شود. زمانی که بدن دچار التهاب است نیز به شدت خظر زایمان زودرس وجود دارد. متاسفانه زایمانی که زودرس باشد نیز خودش عوارض و خطرات زیادی به همراه دارد مخصوصا اگر زیر 7 ماه باشد. عوارض تنها متوجه مادر نیست و بیشتر ممکن است جنین یا نوزاد تازه به دنیا آمده در معرض خطر باشد.

کم وزنی نوزاد در حین تولد

همان باکتری هایی که باعث عفونت در بارداری می شوند می توانند از طریق جریان خون خود را به جنین برسانند و به او آسیب وارد کنند. مثلا در ساده ترین حالت می توانند باعث شوند وزن جنین زیاد نشود و در نتیجه نوزاد حین تولد وزنش کمتر از حالت معمول می شود.

گسترش عفونت به سایر نقاط بدن

اگر عفونت دندان در بارداری به موقع درمان نشود، به زودی به بافت های مجاور و حتی خون وارد می شود. جریان خون بهترین بستر برای عفونت است زیرا به راحتی با کمک آن به هرجا که بخواهد وارد می شود و می تواند عفونت های سیستمیک ایجاد کند.

درمان عفونت دندان در بارداری چیست؟

در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت دندان، باید به دندانپزشک مراجعه کرد. دندانپزشک با توجه به شرایط بارداری، درمان مناسب را تجویز می کند. 

مراجعه به دندانپزشک

در صورت بروز هر نوع عفونت دندان در بارداری باید در اولین فرصت به یک دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بر اساس وضعیت خاص شما و اینکه دلیل عفونت چیست و چقدر پیشرفت دارد، درمان مناسب را برایتان در نظر میگیرد. درمان ها می تواند شامل ترمیم دندان، درمان ریشه و یا حتی کشیدن دندان باشد. اگر این موارد اورژانسی باشد که هیچ اما اگر خیلی حاد نباشد معمولا به سه ماهه دوم بارداری موکول می شوند.

مصرف برخی داروهای

برای عفونت دندان در بارداری به صورت خودسرانه هیچ نوع دارویی مصرف نکنید. حتما سعی کنید داروها با تجویز پزشک باشد. ممکن است دندانپزشک هم بتواند برای شما تعدادی داروهای ایمن مسکن و یا ضد التهاب تجویز کند. لطفا اگر دارویی برایتان تجویز شد دقیقا مطابق نسخه پزشک مصرف کنید.

رعایت هرچه بیشتر بهداشت دهان و دندان

بعضی ها می گویند وقتی عفونت در بارداری بروز کرده است، دیگر چه فرقی می کند بهداشت رعایت شود یا خیر. این حرف بسیار خطرناک و نادرستی است. اتفاقا رعایت بهداشت اینجا بسیار بسیار مهم است. سعی کنید موارد زیر را با دقت و به طور مرتب انجام دهید:

• هر روز حداقل 2 بار مسواک بزنید (مسواکی که موهایش نرم است را امتحان کنید. حتما هم با تکنیک درست اینکار را انجام دهید)
• دهان خود را به طور مرتب با آب نمک شستشو دهید
• در صورت توان از نخ دندان هم غافل نشوید
• حتما رژیم غذایی خود را نرم، سالم و متعادل نگاه دارید
• از خوردن شیرینی جات، مواد اسیدی و یا گازدار هم تا اطلاع ثانوی پرهیز کنید (این را جدی بگیرید)

در پیش گرفتن برخی از درمان های خانگی بی خطر (به صورت محدود)

بیشتر روش های خانگی درمان عفونت دندان در بارداری که در اینترنت وجود دارند واقعا سالم نیستند. زیرا دوران بارداری بسیار حساس است و ترجیحا تنها باید به دنبال راهکاری های علمی و پزشکی بود. اما بلاخره برخی روش ساده و بی خطر هم وجود دارند که می شود به صورت محدود از آن ها استفاده کرد. مثلا چه روش هایی:

• استفاده از کمپرس گرم یا یخ (به صورت غیرمستقیم)
• اعمال روغن میخک (نباید روغن را قورت داد و میزان آن باید بسیار اندک باشد. البته اگر از قبل حساسیت دارید لطفا از این مورد صرف نظر کنید.)
• جویدن یک حبه سیر بسیارکوچک در ناحیه عفونت
• استفاده از دهانشویه های غیرالکلی (چون ممکن است درد را بیشتر کنند)

لطفا در نظر بگیرید که این روش ها صرفا برای تکسین موقتی هستند. زمانی که برایتان مقدور بود به دندانپزشک مراجعه کنید، حتما در اولین فرصت اینکار را انجام دهید.

پاسخ به پرسش های رایج درباره عفونت دندان در بارداری