همه چیز درباره عفونت قارچی برفک دهان و نحوه درمان آن

برفک دهان یک عفونت قارچی شایع است که دهان و گلو را درگیر می کند. در این مقاله، علل، علائم و گزینه‌های مختلف درمان برفک دهان و همچنین نکاتی برای پیشگیری و مدیریت این بیماری در خانه را بررسی می‌کنیم.

برفک دهان چیست؟

برفک دهان که به عنوان کاندیدیازیس دهان نیز شناخته می‌شود، یک عفونت قارچی است که با وجود لکه‌های سفید یا کرمی  رنگ روی زبان، بخش داخلی گونه‌ها، لثه‌ها و سقف دهان مشخص می‌شود. این ضایعات ممکن است شبیه پنیر دلمه باشند و گاهی اوقات باعث ناراحتی یا درد شوند. کاندیدا آلبیکنس، قارچ مسئول برفک، به طور طبیعی در بدن ما وجود دارد، اما برخی عوامل می توانند باعث تکثیر آن و ایجاد عفونت شوند.

علل برفک دهان چیست؟

یکی از دلایل اولیه کاندیدیازیس دهان، ضعف سیستم ایمنی است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن ما به خطر بیفتد، در کنترل کاندیدا آلبیکنس تاثیر خود را از دست داده و به آن اجازه می دهد بیش از حد رشد کند و در نهایت باعث عفونت شود.

علاوه بر این، استفاده از آنتی بیوتیک ها می تواند تعادل طبیعی میکروارگانیسم ها را در دهان ما مختل کند و منجر به رشد بیش از حد قارچ شود. سایر عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از دیابت، سیگار کشیدن، خشکی دهان و مصرف برخی داروها که می توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند.

علائم کاندیدیازیس دهان چیست؟

شایع ترین علامت برفک دهان وجود لکه های سفید یا کرمی در دهان است. این لکه ها را می توان به راحتی خراش داد که در این صورت یک ناحیه قرمز و تحریک شده در زیر آن نمایان خواهد شد. علائم دیگر ممکن است شامل قرمزی و درد زبان و گلو، مشکل در بلع و از دست دادن چشایی باشد. در موارد شدید، عفونت می تواند به مری سرایت کند و باعث درد و مشکل در غذا خوردن شود.

چه افرادی در معرض این بیماری هستند؟

برفک دهان می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما برخی از افراد بیشتر مستعد ابتلا به این عفونت هستند. به عنهوان مثال نوزادان و کودکان خردسال، به‌ویژه آنهایی که از پستانک یا شیر شیشه استفاده می‌کنند، به دلیل رشد ناکافی سیستم ایمنی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. افراد مسن که سیستم ایمنی آنها ممکن است به دلیل کهولت سن یا بیماری های زمینه ای ضعیف شده باشد نیز بیشتر مستعد ابتلا به برفک دهان هستند. علاوه بر این، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS یا تحت شیمی درمانی، در معرض خطر بیشتری هستند.

تشخیص کاندیدیازیس دهان چطور انجام می شود؟

اگر مشکوک به برفک دهان هستید، بسیار مهم است که برای تشخیص مناسب به دنبال ارزیابی پزشکی یا دندانپزشکی باشید. پزشک یا دندانپزشک معمولاً یک معاینه بصری از دهان شما انجام می دهد و ممکن است از ناحیه آسیب دیده برای تست آزمایشگاهی نمونه برداری کند. اینکار به متخصصان اجازه می دهد تا حضور کاندیدا آلبیکنس را تایید کنند و سایر علل بالقوه دیگر را رد کنند.

درمان برفک دهان چیست؟

درمان کاندیدیازیس دهان معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد قارچی است. این داروها را می توان به عنوان درمان های موضعی مانند ژل های خوراکی یا قرص های خاص یا به عنوان درمان های سیستمیک مانند قرص های خوراکی یا تزریق داخل وریدی تجویز کرد. داروهای طبیعی مانند پروبیوتیک ها و شستشوی دهان با آب نمک نیز می توانند به مدیریت عفونت کمک کنند. پیروی از برنامه درمانی تجویز شده و تکمیل دوره کامل دارو برای اطمینان از نابودی کامل قارچ بسیار مهم است.

چطور از بروز کاندیدیازیس دهان پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از برفک دهان مستلزم حفظ روتین بهداشت دهان و دندان است. این رویکرد شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و نخ دندان کشیدن منظم است. محدود کردن مصرف قند و غذاهای حاوی مخمر نیز می تواند به جلوگیری از رشد بیش از حد کاندیدا آلبیکنس کمک کند. همچنین معاینات منظم دندانپزشکی برای تشخیص زودهنگام و درمان هر گونه مشکل بهداشت دهان و دندان ضروری است.

عوارض برفک دهان چیست؟

در حالی که کاندیدیازیس دهان به طور کلی بی ضرر است، اما  اگر درمان نشود می تواند منجر به بروز عوارضی شود. در برخی موارد، عفونت می تواند فراتر از دهان و گلو گسترش یابد و به طور گسترده منتشر شود. این وضعیت به یک عفونت سیستمیک تبدیل شده و می تواند اندام های مختلف را تحت تاثیر قرار دهد. چنین عفونتی ممکن است به درمان تهاجمی تری نیاز داشته باشد. برفک دهان همچنین می تواند باعث مشکل در خوردن و بلع شود و منجر به کمبودهای تغذیه ای شود. علاوه بر این، علائم قابل مشاهده این بیماری می تواند تأثیر روانی داشته و باعث کاهش عزت نفس و انزوای اجتماعی شود.

کاندیدیازیس دهان در جمعیت های خاص

برفک دهان می تواند در جمعیت های خاص به شکل متفاوت تری ظاهر شود. مثلا در نوزادان و مادران شیرده می تواند باعث ناراحتی و مشکل در تغذیه شود. برای افراد مسن، کاندیدیازیس دهان می تواند نشانه ای از مشکلات زمینه ای سلامتی باشد و ممکن است نیاز به رویکردهای درمانی مناسب داشته باشد. افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز اغلب دوره‌های مکرر برفک دهان را به دلیل ضعف سیستم ایمنی خود تجربه می‌کنند که نیاز به مدیریت مداوم و درمان ضد قارچی دارد.

چطور در خانه به درمان کاندیدیازیس دهان کمک کنیم؟

در حالی که مداخله پزشکی اغلب برای درمان برفک دهان ضروری است، اما اقدامات جانبی نیز وجود دارد که می توانید برای مدیریت این بیماری و کاهش علائمش در خانه انجام دهید:

• بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید:
• داروهای تجویز شده را با جدیت مصرف کنید
• رژیم غذایی متعادل داشته باشید
• مصرف سیگار، الکل و سایر موارد مشابه را ترک کنید یا حداقل محدود کنید
• بیماری های زمینه ای خود را کنترل کنید
• از دمنوش های گیاهی استفاده کنید
• سطح استرس خود را کاهش دهید

در خصوص این بیماری چه زمانی باید به دنبال مراقبت پزشکی بود؟

اگر با وجود درمان های خانگی یا درمان های بدون نسخه، علائم دائمی برفک دهان را تجربه می کنید، بسیار مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. دوره های مکرر برفک دهان نیز ممکن است نیاز به ارزیابی تخصصی بیشتری داشته باشد. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف، باید برای تشخیص و درمان مناسب حتما باید با پزشک خود مشورت کنند.

سوالات متداول درباره کاندیدیازیس دهان