دلیل سفید شدن لثه ها یا ایجاد لکه سفید روی آن ها چیست؟

لثه ها در حالت طبیعی رنگی بین صورتی کم رنگ تا صورتی پررنگ دارند. این رنگ نمایانگر سلامت بافت نرم اطراف دندان ها است. تغییر رنگ لثه، به ویژه سفید شدن آن، ممکن است نشان دهنده وضعیت خاصی در سلامت دهان یا بدن باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق دلایل سفید شدن لثه و روش های تشخیص و درمان آن پرداخته می شود.

سفید شدن لثه ها نشانه چیست؟

برخلاف وضعیت تیره شدن لثه که اغلب با افزایش رنگدانه همراه است، سفید شدن لثه معمولاً به این موارد اشاره دارد:

• کاهش جریان خون موضعی در آن ناحیه
• وجود التهاب شدید
• عفونت
• یا واکنش بافتی به یک عامل تحریک کنند
• یا حتی یک وضعیت سیستمیک خاص

از این رو نادیده گرفتن این تغییر رنگ و بررسی دقیق علت آن توسط دندانپزشک اهمیت زیادی دارد.

اصلی ترین علل تغییر رنگ لثه و سفید شدن آن چه هستند؟

برخی از مهم ترین دلایل سفید شدن لثه ها عبارتند از:

۱. آفت دهان

یکی از دلایل شایع لکه های سفید روی لثه، ظهور آفت های دهانی است. آفت ها زخم های کوچک، گرد یا بیضی شکلی هستند که مرکز آن ها سفید یا خاکستری است و با هاله ای قرمز رنگ احاطه می شوند.

این ضایعات به خصوص هنگام غذا خوردن می توانند بسیار دردناک باشند. و ممکن است روی لثه یا هر بخش دیگری از مخاط دهان ظاهر شوند. آفت ها معمولاً جدی نیستند و خودبه خود طی یک تا دو هفته بهبود می یابند، اما در طول حضورشان به صورت لکه سفید روی لثه دیده می شوند.

۲. کم خونی (آنمی)

کم خونی، وضعیتی است که در آن بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارد یا هموگلوبین خون پایین است. این مساله می تواند باعث رنگ پریدگی عمومی بافت ها از جمله لثه ها شود.

لثه ها که به طور طبیعی صورتی پررنگ هستند، ممکن است به دلیل کاهش جریان خون اکسیژن دار رنگ پریده تر یا حتی متمایل به سفید به نظر برسند. کم خونی معمولاً با علائم دیگری در بدن همراه است. برخی از این علائم (بجز سفید شدن لثه ها) عبارتند از:

• احساس خستگی مزمن
• ضعف عمومی
• سرگیجه
• و سردی دست ها و پاها.

۳. عفونت های قارچی دهان (برفک دهانی)

عفونت قارچی در دهان، که اغلب توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد می شود و به نام برفک دهانی شناخته می شود، می تواند باعث ایجاد لکه سفید روی لثه ها شود. این لکه ها معمولاً نرم، پنیری شکل و قابل برداشتن هستند (هرچند تلاش برای برداشتن آن ها ممکن است باعث خونریزی شود).

برفک دهانی می تواند زبان، سقف دهان و داخل گونه ها را نیز درگیر کند و اغلب با احساس سوزش، درد یا طعم ناخوشایند فلزی در دهان یا سفید شدن لثه ها همراه است.

۴. التهاب یا تحلیل شدید لثه در نواحی خاص

در برخی موارد پیشرفته بیماری های لثه مانند ژنژیویت شدید یا پریودنتیت (تحلیل بافت های نگهدارنده دندان)، ممکن است بخش هایی از بافت لثه رنگ طبیعی خود را از دست بدهند.

 در نواحی که التهاب بسیار شدید است، یا بافت لثه دچار تحلیل و پس رفت می شود و خون رسانی موضعی تغییر می کند، ممکن است لثه به صورت لکه ای سفید، رنگ پریده یا دارای نواحی مرده (نکروز) دیده شود. این وضعیت معمولاً نشانه ای از بیماری فعال و گاهی شدید لثه است که نیاز به درمان فوری و تخصصی دارد.

۵. واکنش به مواد شیمیایی یا سوختگی موضعی (از اصلی ترین دلایل سفید شدن لثه ها)

تماس مستقیم و طولانی مدت با برخی مواد شیمیایی یا عوامل فیزیکی می تواند باعث واکنش موضعی و ایجاد لکه سفید روی لثه شود. این عوامل می توانند شامل موارد زیر باشند:

• استفاده بیش از حد یا نادرست از دهان شویه های حاوی الکل با غلظت بالا
• تماس مستقیم با دود سیگار
• یا واکنش به برخی داروهای موضعی دندانی
• سوختگی حرارتی ناشی از مصرف غذای یا نوشیدنی بسیار داغ می تواند بلافاصله باعث سفید شدن ناحیه لثه شود که معمولاً موقتی است و بافت آسیب دیده بعداً کنده می شود. این نوع سفید شدن لثه ها معمولاً محدود به ناحیه تماس است.

۶. لکوپلاکیا

لکو پلاکیا به ضایعات یا لکه های سفید، معمولاً ضخیم و پایداری گفته می شود که در مخاط دهان، از جمله روی لثه ها، ظاهر می شوند. این ضایعات ممکن است صاف، چروکیده یا کمی برجسته باشند. نکته مهم و تفاوت آن ها با برفک دهانی این است که لکوپلاکیا را نمی توان به راحتی با کشیدن دستمال یا مسواک از روی سطح مخاط برداشت.

این ضایعات معمولاً بدون درد هستند، بنابراین ممکن است فرد متوجه وجود آن ها نشود. اهمیت ویژه لکوس پلاکیا در این است که در موارد نادر، می تواند نشانه ای از تغییرات پیش سرطانی باشد و نیاز به بررسی دقیق توسط دندانپزشک متخصص، به خصوص متخصص آسیب شناسی دهان، و اغلب نمونه برداری (بیوپسی) برای تشخیص قطعی دارد.

چه زمانی باید در مورد سفید شدن لثه ها به دندانپزشک مراجعه کرد؟

مشاهده لکه سفید روی لثه به خصوص اگر:

• دردناک باشد
• با علائم دیگری همراه باشد
• یا در عرض یک تا دو هفته خودبه خود بهبود نیابد

دلیلی برای مراجعه به دندانپزشک است. فراموش نکنید که سفید شدن لثه ها یک نشانه مهم است. و تشخیص دقیق علت آن برای دریافت درمان مناسب و در صورت لزوم، رد کردن علل جدی تر مانند لکوس پلاکیا، کاملاً ضروری است.

چگونه علت اصلی سفید شدن لثه ها را تشخیص دهیم؟

تشخیص علت سفید شدن لثه ها، نیازمند بررسی بالینی دقیق توسط دندانپزشک یا متخصص بیماری های دهان است. روند تشخیص ممکن است شامل مراحل زیر باشد:

• ارزیابی سابقه پزشکی و دارویی بیمار
• معاینه کامل دهان و دندان
• آزمایش خون (برای بررسی کم خونی یا عفونت ها)
• نمونه برداری (در موارد مشکوک به لکوس پلاکیا یا عفونت قارچی)

درمان سفید شدن لثه ها چیست؟

درمان بسته به علت زمینه ای متفاوت است:

آیا سفید شدن لثه ها همیشه خطرناک است؟

خیر. در بسیاری از موارد، تغییر رنگ موقتی است و به دلایل سطحی مانند آسیب فیزیکی یا حساسیت بروز می کند.  مثلا سفید شدن لثه بعد از جراحی یا بعد از کاشت ایمپلنت تا چند روز طبیعی است و به دلیل بخیه هاست. اما اگر سفیدی لثه با درد، خون ریزی، بوی بد دهان، یا زخم های پایدار همراه باشد، نباید نادیده گرفته شود. در چنین شرایطی، مراجعه به دندان پزشک در اسرع وقت ضروری است.

چطور از تغییر رنگ لثه جلوگیری کنیم؟

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. رعایت نکات زیر به حفظ سلامت لثه و جلوگیری از سفید شدن آن کمک می کند:

• مسواک زدن صحیح و روزانه با خمیر دندان مناسب
• استفاده منظم از نخ دندان
• پرهیز از دهان شویه های تحریک کننده
• اجتناب از سیگار یا تنباکو
• تغذیه متعادل با آهن، ویتامین B12 و اسیدفولیک
• مراجعه منظم برای چکاپ های دندانپزشکی

نکات و توصیه های پایانی

سفید شدن لثه ها می تواند علامت یک تغییر ساده یا نشانه ای جدی از اختلالات دهانی یا سیستمیک باشد. درک صحیح از این پدیده و آگاهی نسبت به علل و علائم آن، نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و جلوگیری از عوارض احتمالی ایفا می کند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ پایدار در بافت لثه، بهترین اقدام، مراجعه به یک متخصص دهان و دندان برای بررسی دقیق تر است.

پاسخ به سوالات رایج