انواع دندان انسان را بهتر بشناسید (نام، شکل و عملکرد هر نوع دندان)

به طور کلی دندان ها ساختارهای سخت و ساخته شده از مواد معدنی هستند که در دهان انسان ها و بسیاری از موجودات دیگر نیز یافت می شوند. آنها برای گاز گرفتن، جویدن و خرد کردن غذا به قطعات کوچکتر و قابل هضم تر ساختارهایی بسیار بسیار حیاتی هستند. در انسان انواع مختلفی از دندان ها را داریم که هر کدام شکل و عملکرد منحصر به فرد خود را دارند. این مقاله را بخوانید تا با انواع دندان ها در انسان، عملکرد و شکل هر کدام بیشتر آشنا شوید.

آشنایی با نام، موقعیت و وظیفه انواع دندان ها

دندان های ثنایا

ثنایا (Incisors) دندان های جلویی در فک بالا و پایین هستند. آنها یک لبه صاف و نازک دارند که امکان بریدن و گاز گرفتن غذا را فراهم می کند. دندانهای ثنایا برای گرفتن و پاره کردن غذا و همچنین برای تکلم ضروری هستند. ما معمولاً هشت دندان ثنایا داریم، چهار دندان در فک بالا و چهار دندان در فک پایین.

دندان های نیش

یکی دیگر از انواع دندان ها، دندان نیش (Canines) است که به عنوان کاسپید نیز شناخته می شود. دندان نیش دندان های نوک تیز و برنده ای هستند که در هر طرف دندان های ثنایا قرار دارند. آنها یک ریشه بلند دارند و برای پاره کردن و کندن غذا طراحی شده اند. دندان نیش مخصوصا برای گاز گرفتن غذاهای سفت یا فیبری مانند گوشت یا سیب مفید هستند.

دندان های پرمولرها یا آسیاب کوچک

با حرکت بیشتر به سمت عقب در دهان، با انواع دندان های پرمولر (Premolars) مواجه می شویم که به آنها آسیا یا آسیاب کوچک نیز می گویند. پرمولرها جزء انواع دندان هایی هستند سطح وسیع تری دارند و وظیفه خرد کردن و آسیاب کردن غذا را بر عهده دارند. آنها در پشت دندان نیش قرار دارند و ما دارای دو دندان پرمولر در هر طرف فک بالا و پایین هستیم.  به عبارتی بزرگسالان معمولاً در مجموع 8 دندان پرمولر دارند.

دندان ها مولر یا آسیاب بزرگ

در این بخش از معرفی انواع دندان در انسان، دندان های مولر یا آسیاب بزرگ را بررسی می کنیم! دندان های آسیاب بزرگ (Molars) از نظر سایز و تعداد ریشه و قدرت عملکرد، قابل توجه ترین و قوی ترین دندان های ما هستند. آنها دارای سطح بزرگتر هستند که آنها را برای آسیاب کردن و جویدن غذا عالی می کند. بزرگسالان در مجموع دوازده دندان آسیاب دارند که سه دندان آسیاب در هر طرف فک بالا و پایین وجود دارد.

دندان های عقل

سرانجام دندان عقل یکی از شناخته شده ترین و بدنام ترین انواع دندان های انسان به شمار می رود. این دندان ها در واقع سومین دندان آسیاب هستند که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه بیست سالگی ما ظاهر می شوند. با این حال، همه افراد دندان عقل در نمی آورند و کسانی دندان عقلشان در نمیاید اغلب به دلیل کمبود فضا در دهان با عوارضی مواجه می شوند. دندان عقل ممکن است باعث درد، شلوغی و یا حتی نهفتگی شود که درنتجیه اغلب نیاز به برداشتن آنها وجود دارد.

به طور کلی عملکرد انواع دندان ها چیست؟

هرچند که در بخش معرفی انواع دندان ها اشاره کردیم که هر دندان چه وظیفه ای بر عهده دارد اما اجازه دهید یک بار دیگر و به صورت کلی بررسی کنیم که دندان ها به طور کلی برای ما چه کارهایی انجام می دهند:

• جویدن و آسیاب کردن: مولرها و پرمولرها وظیفه آسیاب کردن غذا را به قطعات کوچک‌تر دارند و بلع و هضم آن را آسان‌تر می‌کنند.
• گاز گرفتن و پاره کردن: دندانهای ثنایا و نیش برای گاز گرفتن و پاره کردن غذا ضروری هستند.
• گفتار: دندان های ما نقش مهمی در تولید گفتار دارند و به ما اجازه می دهند صداهای مختلف را بیان کنیم و کلمات را به وضوح تلفظ کنیم.
• پشتیبانی از ساختار صورت: انواع دندان ها به حفظ شکل و ساختار صورت ما کمک می کنند و از لب ها و گونه ها حمایت می کنند.
• اعتماد به نفس و لبخند: داشتن مجموعه ای از دندان های سالم به بهبود اعتماد به نفس ما کمک می کند و لبخند ما را درخشانتر و زیباترمی کند.

چطور از دندان های خود مراقبت کنیم؟

برای حفظ وضعیت مطلوب انواع دندان ها، رعایت یک روال بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. در این بخش چند نکته کلی برای مراقبت از دندان ها آورده شده است که دنبال کردن آن ها می تواند به افزایش سلامتی و دوام دندان ها کمک زیادی کند:

• دندان های خود را دو بار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
• روزانه نخ دندان بکشید تا پلاک و ذرات غذا از بین دندان هایتان پاک شود.
• مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین و اسیدی را محدود کنید، زیرا می توانند به پوسیدگی دندان کمک کنند.
• به طور منظم برای چک آپ و تمیز کردن حرفه ای به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• اگر در ورزش شرکت می کنید از محافظ دهان استفاده کنید تا دندان های خود را از آسیب محافظت کنید.

مشکلات رایج انواع دندان ها چیست؟

با وجود تمام تلاش‌های ما، مشکلات دندانی همچنان ممکن است ایجاد شود. برخی از رایج ترین مشکلاتی که برای انواع دندان های انسان رخ می دهند و یا در نهایت باعث به دردسر افتادن دندان ها می شوند عبارتند از:

• پوسیدگی دندان
• بیماری لثه
• حساسیت دندان
• لق شدن دندان ها
• از دست دادن دندان
• ترک خوردگی، لب پر شدگی و شکستگی دندان ها
• و …

انواع درمان های دندانپزشکی برای برطرف کردن مشکلات دندان چیست؟

خوشبختانه چندین درمانی در دندانپزشکی برای رفع مشکلات دندانی نامبرده وجود دارد. برخی از درمان های رایج عبارتند از:

• پر کردن و ترمیم دندان: برای درمان حفره ها و پوسیدگی ها استفاده می شود، پر کردن شامل برداشتن قسمت پوسیده دندان و پر کردن فضای باقی مانده با مواد دندانی مانند رزین کامپوزیت یا آمالگام است.
• درمان ریشه دندان: هنگامی که پالپ دندان عفونی شده یا آسیب می‌بیند، درمان های عصب کشی برای برداشتن بافت عفونی، تمیز کردن کانال‌های ریشه و مهر و موم کردن دندان برای جلوگیری از عفونت بیشتر انجام می‌شود.
• ایمپلنت ها و سایر پروتزها: ایمپلنت های دندانی ریشه های مصنوعی دندانی هستند که با جراحی در استخوان فک قرار می گیرند.
• سفید کردن دندان ها یا بلیچینگ: درمان های سفید کننده دندان به از بین بردن لکه ها و تغییر رنگ از روی دندان ها کمک می کند و لبخندی درخشان تر و شاداب تر را بازیابی می کند.
• درمان های ارتودنسی: درمان های ارتودنسی مانند بریس ها یا الاینرهای شفاف برای اصلاح نامرتبی دندان ها و مشکلات بایت استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: هزینه پر کردن دندان در سال 1403 چقدر است؟

چرا معاینات دوره ای برای حفظ سلامت دندان ها بسیار مهم است؟

معاینات منظم دندانپزشکی برای حفظ سلامت دهان و انواع دندان ها بسیار مهم است. در طی این ویزیت ها، دندانپزشک انواع دندان ها، لثه ها و دهان شما را معاینه می کند و به دنبال علائمی از مشکلات دندانی می گردد. آنها همچنین ممکن است جرمگیری دندان را برای حذف پلاک و جرم ها انجام دهند. تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی می تواند از بدتر شدن آنها جلوگیری کند و به طور بالقوه شما را از درمان های گسترده تر و گران تر در آینده نجات دهد.